Werken bij een christelijke organisatie valt soms tegen

 

 

Het ND besteedde aandacht aan manipulatie, machtsmisbruik in de evangelische wereld. Maar het probleem is breder. Ook bij christelijke organisaties en instellingen lopen geloof en werk soms op een ongezonde manier door elkaar.

 

Werken bij een christelijke organisatie kan een bewuste keuze zijn, een ideaal zelfs. Het geeft het gevoel bezig te zijn in Gods koninkrijk, en je zet je talenten bewust in voor een doel dat direct te maken heeft met je geloof.  Het kan heel goed uitpakken als je er bewust voor gekozen hebt bij een christelijke organisatie te werken. Het kan diepgang geven aan je werk, aan je geloof wellicht. Je deelt met collega’s meer dan alleen de bedrijfsdoelen en het kan vertrouwd aanvoelen om met gelijkgestemden te werken. 

 

Teleurgesteld
Maar soms valt de werkelijkheid tegen. De christelijke organisaties houden zich meestal wel aan de regels die vastliggen, maar de juridisch adviseurs van CGMV horen van werknemers die teleurgesteld zijn in de manier waarop ze worden behandeld. Kritiek en feedback blijken niet welkom, de werkdruk is torenhoog en de directeur heeft zichzelf een zitplaats op een sokkel aangemeten. Klagen is niet aan de orde want de organisatie staat in dienst van het koninkrijk van God, de leider heeft een directe lijn met de hemel en lange werkdagen horen er gewoon bij. Met andere woorden: je ziet nogal een verschil tussen buiten- en binnenkant.

 

Extra pijnlijk
Die verhalen zijn natuurlijk niet nieuw en ook bij niet-christelijke organisaties kan er van alles aan de hand zijn. Bij de christelijke organisaties worden ze vaak wel ervaren als extra pijnlijk. De idealen die naar buiten toe gepredikt worden, blijken niet van toepassing op het eigen personeel. Verhaal halen kan alleen buiten de organisatie, en dan sta je eigenlijk al met een been buiten de deur.

Het sterkste is dat bij organisaties met een expliciet christelijk doel. De vuile was hang je niet buiten, want je wilt koste wat kost voorkomen dat het evangelie negatief in het nieuws komt. Alles ook voor de goede naam en faam van je christelijke organisatie, die immers zoveel goed doet voor de mensheid. Treurig is dat zo juist het tegendeel wordt bereikt.

Elke organisatie heeft leiding nodig, en daaraan zijn onvermijdelijk macht en invloed verbonden. Grote vraag is alleen hoe die macht in de teugels kan worden gehouden. Daarbij spelen twee elementen een rol: structuur en cultuur. 

 

Regels
Structuur is het eenvoudigst: er zijn wettelijke regels voor medezeggenschapsraden en personeelsvertegenwoordigingen, dus pas die gewoon toe. Werk transparant en leg regelmatig verantwoording af. Het is verstandig je aan te sluiten bij een meldpunt of een onafhankelijke vertrouwenspersoon aan te stellen. En vooral: vermijd eenhoofdig leiderschap en organiseer je eigen tegenspraak. Zo bescherm je ook de leider.

 

Leiders
Cultuur is een stuk ingewikkelder. Er zijn christelijke subculturen waarin kritiek op de leider wordt gezien als zonde tegen God. Daarin gedijen christelijke organisaties die drijven op sterke leiders. Het is verleidelijk alle aandacht te laten uitgaan naar die leiders. Maar minstens zo belangrijk zijn de mensen om de leider heen en de werknemers zelf. 

Waardeer je leider als gelovig persoon, maar blijf hem of haar tegelijk zien als een mens van vlees en bloed. Dat maakt je weerbaar tegen in Bijbelteksten verpakte zalvende woorden, die uiteindelijk het onrecht laten bestaan.

 

Extra verantwoordelijkheid
De nuchtere constatering is dat christelijke organisaties net zo bevattelijk zijn voor machtsmisbruik en manipulatie als elke andere organisatie, misschien zelfs meer. En ook dat de toevoeging ‘christelijk’ extra verantwoordelijkheid geeft. 

Kleine christelijke organisaties en de snelle groeiers zullen daarop alert moeten zijn. Gaat alles wel goed bij ons, zijn wij aanspreekbaar op wat we doen en op ons gedrag? Mag iedereen bij ons in de keuken kijken of houden we bepaalde dingen liever voor onszelf? ‘Christelijk’ in je naam hebben staan, schept verplichtingen.

 

Ineke Evink