Circulair: wensdenken of noodzaak?

 

Iedereen kent de ergernis: je koopt een apparaat, na een of twee jaar gaat het stuk, repareren is onmogelijk of kost meer dan de aankoopprijs. Weggooien is het enige dat erop zit. En een nieuwe kopen natuurlijk.

 

Dit is typerend voor de lineaire economie: van grondstof via product naar afval. Deze manier van werken levert op dit moment nog steeds het meeste winst op. Eigenlijk is dat vreemd, want grondstoffen worden schaarser en het afval hoopt zich op.

 

De winst wordt behaald omdat producenten niet hoeven mee te betalen aan de afvalverwerking, en omdat veel grondstoffen blijkbaar nog steeds te goedkoop zijn. Bedrijven die zich richten op kortetermijnwinst komen nog steeds weg met het leveren van goedkope producten van slechte kwaliteit.

 

Giftig afval

Er zit een aantal forse nadelen aan deze manier van economie bedrijven. Er zijn steeds meer grondstoffen nodig, maar die voorraad is eindig. Het afval neemt niet alleen veel ruimte in maar is ook vaak giftig, zoals de weekmakers in plastic en cadmium, lood en kwik in afgedankte elektronische apparatuur. Veel afval wordt geëxporteerd naar armere landen, dat maakt het extra schrijnend.

 

Wat het er niet beter op maakt zijn mondiale trends, zoals de groei van de wereldbevolking en stijging van de welvaart zodat er steeds meer vraag is naar allerlei goederen. Zolang de lineaire economie de standaard blijft, zullen de problemen toenemen.

 

Er zit maar één ding op: weer meer voor de langere termijn produceren. Minder gebruik van grondstoffen en dus meer opnieuw gebruiken. Een eerste stap is in april dit jaar genomen: de EU nam een wet aan die het recht op reparatie afdwingt. Verder moeten de grondstoffen eerlijker worden verdeeld. Grondstoffen kun je beschouwen als een gave, we hebben er immers niets voor gedaan, de aarde en daarmee de Schepper geeft ze ons. 

 

Model

Een model om de overgang naar een circulaire economie te vergemakkelijken is het 6R-model:

1.       Reduce (reduceer het gebruik van goederen)

2.       Recycle (zo veel mogelijk hergebruik van grondstoffen en goederen)

3.       Rethink of Redesign (denk bij het ontwerp al na over hergebruik)

4.       Repair (repareer kapotte spullen zo veel mogelijk)

5.       Re-use (gebruik opnieuw)

6.       Refuse (weiger te veel te consumeren)

 

Zowel ondernemers als consumenten moeten anders gaan denken over consumeren. We moeten meer samenwerken, andere vormen van financieren ontwerpen, maatschappelijk ondernemen makkelijker maken. Producten beprijzen met oog voor de gevolgen voor de natuur. Dat geldt ook voor diensten.

 

De overheid speelt hierin een eigen rol via wetgeving. Een voorbeeld is de veelbesproken CO2-taks in de luchtvaart.

 

Vragen of opmerkingen over dit onderwerp? Neem contact met ons op!

 

Ineke Evink